Parc Cenedlaethol Newydd yng Ngogledd-ddwyrain Cymru: Safbwynt Cytbwys
A ninnau’n stiwardiaid rhai o dirweddau mwyaf hoff y Deyrnas Unedig, mae’r Gymdeithas Tirweddau Cenedlaethol yn croesawu’r syniad o ddynodiadau newydd sy’n cynnwys ystod ehangach o dirweddau ac yn archwilio dulliau cadwraeth arloesol. Mae hyn yn arbennig o gyffrous pan fydd dynodiadau o’r fath yn cynnig cyfleoedd newydd i ddathlu a diogelu harddwch naturiol a threftadaeth ddiwylliannol ardaloedd a fu’n haeddu cydnabyddiaeth ers tro.
Fodd bynnag, mae’r cynnig i drawsnewid Tirweddau Cenedlaethol presennol yn Barciau Cenedlaethol yn cyflwyno heriau sylweddol y mae’n rhaid mynd i’r afael â nhw. Credwn fod yr ymagwedd hon yn deillio o gydnabyddiaeth gan Lywodraeth Cymru a Cyfoeth Naturiol Cymru fod y model presennol yn brin o adnoddau. Yn hytrach nag ailfrandio tirweddau presennol, argymhellwn fod digon o gyllid a chymorth yn cael eu darparu i sicrhau bod pob tirwedd dynodedig yn gallu ffynnu.
Parciau Cenedlaethol o gymharu â Thirweddau Cenedlaethol: Nid Hierarchaeth
Mae’n anghywir i dybio bod statws Parc Cenedlaethol yn ddynodiad uwch na Thirweddau Cenedlaethol. Mae gan y ddau ddynodiad ddibenion a chryfderau unigryw. Mae’r ddadl bod dynodiad Parc Cenedlaethol yn sicrhau mwy o arian yn anwybyddu newidynnau allweddol, fel y model llywodraethu a ddefnyddir. Os dilynir y model Awdurdod Parc Cenedlaethol, fe allai hynny arwain at system wedi’i gorlethu sydd â chostau gweinyddol uchel.
Gwirioneddau Ariannol ac Ystyriaethau Llywodraethu
Mae creu Awdurdod Parc Cenedlaethol newydd yn gofyn am fuddsoddiad cychwynnol sylweddol ac, o ystyried cyfyngiadau ariannol cyhoeddus ar hyn o bryd, fe allai’r cyllid hwn ddod o ddyraniadau presennol, gan achosi anfantais o bosibl i’r saith tirwedd dynodedig arall yng Nghymru. I osgoi hyn, anogwn fod unrhyw gyllid ar gyfer Parc Cenedlaethol newydd yn dod o adnoddau ychwanegol.
Galwad am Ddiwygio Trefniadau Llywodraethu
Dylai sefydlu Parc Cenedlaethol newydd hefyd ysgogi sgwrs ehangach ynglŷn â diwygio trefniadau llywodraethu ar draws tirweddau dynodedig Cymru. Fe allai hyn baratoi’r ffordd ar gyfer model symlach a mwy effeithiol sy’n cysoni cyllid, cyfrifoldebau, a chanlyniadau, gan sicrhau bod pob tirwedd mewn sefyllfa i ateb heriau dybryd colli bioamrywiaeth, y newid yn yr hinsawdd, a chadernid cymunedol.
Symud Ymlaen
Byddwn yn parhau i ymgysylltu’n adeiladol â Llywodraeth Cymru, Cyfoeth Naturiol Cymru, a rhanddeiliaid yn rhan o’r ymgynghoriad parhaus hwn. Ein hymrwymiad o hyd yw sicrhau bod pob tirwedd dynodedig, ni waeth am ei deitl, yn cael ei rymuso i gyflawni ar ran natur, yr hinsawdd, a phobl. Trwy feithrin cydweithredu ac eirioli o blaid adnoddau teg, ceisiwn sicrhau dyfodol lle mae holl dirweddau Cymru yn cael eu dathlu a’u gwarchod.
Yn y cyfamser, croesawn eich safbwyntiau a’ch cyfraniad wrth i ni ffurfio dyfodol y mannau a drysorir fwyaf yng Nghymru.